ING: ‘ZZP’er is werknemer nieuwe stijl’
10-02-16
Zelfstandig ondernemerschap blijft onverminderd populair in Nederland. Zo zijn vorig jaar twee procent meer starters een eigen bedrijf begonnen. Dat blijkt uit onderzoek door ING Economisch Bureau. Voor dit jaar verwacht de bank een stabilisatie van het aantal startende ondernemers. De overgrote meerderheid van de starters bestaat uit ZZP’ers. Zij zijn er mede verantwoordelijk voor dat de samenstelling van de arbeidsmarkt verandert.
In 2015 kozen ruim 129.000 personen voor het zelfstandig ondernemerschap. Dat waren er twee procent meer dan in 2014. De toename komt schrijven de onderzoekers van ING toe aan de aantrekkende economie (waardoor starters kansen zien in de markt) en de hoge werkloosheid. ‘Omdat het nog altijd moeilijk is om een nieuwe baan te vinden, kiezen ontslagen werknemers eerder voor het ZZP’er-schap.’
Bouw en industrie populair
Zowel in de bouw als in de industrie nam het aantal starters vorig jaar met zeven procent toe. Ook in de zorg en het onderwijs gingen meer starters aan de slag. ‘Met name in de bouw en zorg is sprake van een flexibiliseringsslag door bedrijven, waardoor veel voormalig werknemers kiezen voor het ZZP’er-schap’, signaleert ING.
Minder starters kozen voor de handel en voor transport & logistiek. Kleding- en schoenenwinkels zijn uit de gratie en ook waren er aanzienlijk minder starters die als koerier of postbezorger aan de slag gingen.
Arbeidsmarkt verandert
Zelfstandig ondernemerschap is al jaren populair in Nederland. Sinds 2008 zijn er jaarlijks meer dan 100.000 starters, waarvan het overgrote deel als ZZP’er is. ‘Dit komt onder meer door verbeterde toegang tot nieuwe technologieën en een grotere behoefte aan flexibiliteit en vrijheid.’ Als gevolg hiervan verandert de traditionele arbeidsmarkt in rap tempo. ING ziet een verschuiving van vaste arbeidsrelaties naar flexibele en van MKB’ers naar ZZP’ers.
De samenstelling van de beroepsbevolking laat ook verschuiving van vast naar flexibel zien. Terwijl het aantal zelfstandige ondernemers sinds 2008 met zeventien procent is toegenomen, is het aantal werknemers in dezelfde periode met drie procent gedaald. Binnen de werknemers is er een verschuiving van vaste naar flexibele contracten. Zo is het percentage van mensen met een vast contract gedaald van 67 procent in 2008 naar zestig procent in 2015. Het aandeel werknemers met een flexibel contract steeg van negentien naar 23 procent.
Van een ZZP’er komt een ZZP’er
Ook de komende jaren blijft de aanwas van nieuwe ZZP’ers hoog, voorspelt ING – tenzij het overheidsbeleid ingrijpend wijzigt. Er wordt gedacht over het schrappen van fiscale voordelen voor zelfstandigen.
‘Een veelgenoemd nadeel van het grote aantal zzp’ers is dat ze nauwelijks werkgelegenheid creëren omdat ze geen personeel in dienst willen nemen.’ De ING-economen zetten daar een kanttekening bij: ook ZZP’ers groeien. ‘Nieuwe opdrachten die ze zelf niet kunnen uitvoeren worden echter eerder doorgeschoven naar andere ZZP’ers dan dat er personeel in dienst wordt genomen. Op deze manier wordt dus wel degelijk werkgelegenheid gecreëerd, alleen verplaatst deze zich van de traditionele werknemer in loondienst naar de werknemer nieuwe stijl, de ZZP’er.’