‘R&D en innovatie: Nederland zakt af naar middenmoot’
08-05-25
Door bezuinigingen van het kabinet-Schoof gaan de Nederlandse overheidsuitgaven voor onderzoek en ontwikkeling omlaag: van 9,7 miljard euro in 2024 naar 8,4 miljard euro in 2029. Ook lopen de fiscale voordelen voor onderzoek bij bedrijven terug, afgemeten naar het BBP. Dat staat in de publicatie TWIN 2023-2029 – Totale investeringen in wetenschap en innovatie die het Rathenau Instituut op 8 mei heeft uitgebracht.
De R&D-investeringen van de rijksoverheid dalen tussen 2024 en 2029 met 1,3 miljard euro. Dat is 14 procent. Dat komt vooral door de bezuinigingen op het Nationaal Groeifonds, dat duurzame economische groei stimuleert, en op de bijdrage voor onderzoek aan de universiteiten en UMC’s.
Uit de top 10 gezakt
Gerekend als aandeel van het bruto binnenlands product zakt het percentage van 0,86 in 2024 naar 0,66 procent in 2029. ‘Zo’n laag percentage is niet meer voorgekomen sinds de ramingen op de Rijksbegroting 2020’, constateert het Rathenau Instituut. Dat houdt zich bezig met onderzoek en debat over de impact van wetenschap, technologie en innovatie op de samenleving.
Niet alleen de overheidsinvesteringen dalen, waarschuwen de onderzoekers. ‘Ook de fiscale voordelen voor onderzoek bij bedrijven als percentage van het bruto binnenlands product lopen terug. Deze fiscale maatregelen zijn bedoeld om het voor bedrijven aantrekkelijker te maken om te investeren in R&D en daarmee innovaties te versterken en te versnellen.’
Jarenlang stond Nederland in de top 10 van de internationale ranglijst. ‘Maar daar zijn we uit gezakt’, zegt coördinator Alexandra Vennekens van het Rathenau Instituut. ‘We zijn een middenmoter geworden. We bungelen rond de internationale gemiddelden.’
Meer geld uit Europese fondsen
Nederlandse onderzoekers halen absoluut en procentueel gezien steeds meer geld uit Europese fondsen binnen. Sinds de start van het programma Horizon Europe in 2021 sleepten Nederlandse onderzoekers ongeveer 1,1 miljard euro per jaar binnen. Bij Horizon 2020, dat liep van 2014 tot en met 2020, was dat 769 miljoen per jaar. Nederland staat in absolute bedragen bij Horizon Europe op plek vier na de grote landen Duitsland, Frankrijk en Spanje.
Procentueel gezien krijgt Nederland de laatste jaren bijna 9 procent van het beschikbare Europese wetenschapsgeld. Dat is sinds de metingen dertig jaar geleden begonnen nog nooit zo hoog geweest. Ruim één op de vijf aanvragen wordt gehonoreerd. Daarmee scoort Nederland als een van de beste landen.
Ook op onderzoek aan UMC’s wordt bezuinigd. (foto PixelBiss/AdobeStock)